Ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο 

Από αρχαίες πηγές αντλεί δεδομένα το πρόγραμμα Pelagios 3, που αναπτύσσουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον: πρόκειται για μία βάση δεδομένων/ εργαλείο αναζήτησης το οποίο πραγματεύεται τοποθεσίες και χάρτες από την αρχαιότητα μέχρι το 1492 – όπως αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμά του ο Guardian, πρόκειται για ένα είδος «Google Maps» για τον αρχαίο κόσμο.

Το Pelagios 3 συνδυάζει τα δεδομένα από ελληνορωμαϊκές πηγές (που αποτέλεσαν τη βάση για τα δύο προηγούμενα προγράμματα Pelagios) με αρχεία και χαρτογραφικό υλικό από αραβικές πηγές, μεσαιωνικούς Ευρωπαϊκούς και κινεζικούς χάρτες και ναυτικούς χάρτες του 13ου αιώνα. Το σύνολο αυτών των πληροφοριών συγκεντρώνεται σε μία ενιαία βάση δεδομένων, στην οποία ο ενδιαφερόμενος μπορεί να προβεί σε αναζητήσεις.

Του προγράμματος ηγείται ο αρχαιολόγος Δρ. Λέιφ Ίσακσεν, σε συνεργασία με το Open University και το Αυστριακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Andrew W. Mellon Foundation, ενώ το εν λόγω εργαλείο είναι ανοιχτό στο κοινό και τους επίδοξους ερευνητές.

Επί της παρούσης, το Pelagios 3 επικεντρώνεται στην περιοχή της Μ.Βρετανίας. Μία αναζήτηση για μία βρετανική πόλη ή χωριό φέρνει πληροφορίες που φτάνουν από την αρχαιότητα ως το 1492, αντλώντας υλικό από μία τεράστια γκάμα πηγών, που θα ήταν πολύ δύσκολο να συνδυαστούν διαφορετικά. Επίσης, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται και περιγραφές και διηγήσεις από διάφορες περιόδους, που δείχνουν πώς οι τότε κάτοικοι αντιλαμβάνονταν τη δική τους ή τις άλλες περιοχές, και το πώς αυτές οι αντιλήψεις άλλαζαν με το πέρασμα των χρόνων.

Κατά τον Δρα Έλτον Μπάρκερ, διευθυντή του Pelagios και μελετητή αρχαιοελληνικής φιλολογίας και πολιτισμού στο Open University, «έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τον κόσμο να χαρτογραφείται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, μία μερική ‘αλήθεια’ που απλά επιδεινώνεται από σύγχρονες τεχνολογίες, όπως το Google Earth».

«Για παράδειγμα, είναι αξιοσημείωτο να βλέπει κανείς ότι ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ρωμαίος αστρονόμος, χρησιμοποίησε το Λονδίνο ως σημείο αναφοράς για τις παγκόσμιες χρονικές ζώνες κατά τα τέλη του δευτέρου αιώνα, όπως κάνουμε σήμερα» λέει σχετικά ο Ίσακσεν.

Ο συνδυασμός διαφορετικών αρχείων από διαφορετικές κουλτούρες, γλώσσες και πηγές από διαφορετικές χρονικές περιόδους επιτρέπει την διασταύρωση και την επιβεβαίωση στοιχείων, ενώ επιτρέπει στον αναγνώστη να σχηματίσει μία πολύ πιο ευρεία και πλούσια «εικόνα» τόσο γνωστών πόλεων, όσο και πιο αγνώστων τοποθεσιών.

Οι συντελεστές του προγράμματος φιλοδοξούν να εξελίξουν ακόμα περισσότερο το Pelagios, εμπλέκοντας το ευρύ κοινό, ζητώντας από κάθε ενδιαφερόμενο να συνεισφέρει βοηθώντας στην ταυτοποίηση τοποθεσιών και αρχαίων κειμένων, σε ένα «citizen science» εγχείρημα.